Bittere Wilg
Andere benamingen: paarse wilg, purperwilg, wilde wilg, salix, wilgenschors
Botanie en signatuur
Latijnse naam: Salix purpurea
De bittere wilg behoort tot de wilgenfamilie (Salicaceae) en groeit als struik of kleine boom, vaak langs oevers en vochtige gronden. De takken zijn paarsachtig en flexibel; de bladeren smal en grijsgroen. In het voorjaar vertoont de plant katjesachtige bloeiwijzen, typisch voor wilgensoorten. De signatuur van deze boom wijst op flexibiliteit en stroming: de sierlijke vorm van de twijgen en de natuurlijke neiging om zich te buigen maar niet te breken. De aanwezigheid langs rivieren en het vermogen zich snel te herstellen symboliseert aanpassingsvermogen, veerkracht en het loslaten van vastgezette energie – fysiek en emotioneel.
Belangrijke toepassingen
Koortsverlagend
Bittere wilg bevat salicine, dat in het lichaam wordt omgezet in salicylzuur, wat koortsverlagend en pijnstillend werkt.
Pijnstillend en ontstekingsremmend
toegepast bij reumatische klachten, hoofdpijn en spierpijn vanwege de ontstekingsremmende eigenschappen.
Lichte bloedverdunne
net als aspirine heeft bittere wilg een licht bloedverdunnend effect, wat relevant is bij circulatieklachten.
Herkomst en vindplaats
De bittere wilg is inheems in Europa en komt veel voor langs rivieren, moerassen, natte weilanden en sloten. De soort gedijt goed in vochtige, voedselrijke bodems en draagt bij aan het ecosysteem als beschutting en voedselbron voor vogels en insecten. In Nederland is het een bekende soort binnen natuurlijke oeverbegroeiing en bosranden, waar hij wordt gewaardeerd vanwege zijn snelle groei, het vermogen om erosie tegen te gaan en zijn rol in natuurlijke waterhuishouding.
Geschiedenis en traditioneel gebruik
Het gebruik van wilgenschors als pijnstiller en koortsremmer gaat terug tot de oude Grieken. Hippocrates beschreef het gebruik van wilgenblad en -schors bij koorts. In de middeleeuwen werd wilgenbast toegepast bij “heetten van het bloed” en pijnen. De ontdekking van salicine leidde uiteindelijk tot de ontwikkeling van aspirine. In de kruidengeneeskunde wordt bittere wilg ingezet als natuurlijk alternatief bij pijn, koorts en reumatische klachten.
Gebruikte delen en belangrijkste inhoudsstoffen
Gebruikte delen: schors van jonge twijgen
Belangrijke inhoudsstoffen:
- Salicine (voorloper van salicylzuur)
- Tannines (looistoffen)
- Flavonoïden
- Fenolzuren
Geneeskrachtige eigenschappen
De belangrijkste werking van bittere wilg is vergelijkbaar met die van synthetische aspirine: pijnstilling, ontstekingsremming en tempering van koorts. Anders dan aspirine is het minder belastend voor de maagwand en kent het een langzamere, meer gebalanceerde afgifte van werkstoffen. De looistoffen hebben bovendien een samentrekkende werking, die inzetbaar is bij diarree of ontstoken slijmvliezen.
Volgens Verhelst en Buhner is bittere wilg ook inzetbaar als milde bloedverdunner bij hart- en vaatklachten. In energetische zin werkt het verzachtend op verhitte, overprikkelde toestanden in lichaam en geest.
Indicaties
- Acute en chronische pijnklachten (reuma, spierpijn, gewrichtspijn)
- Hoofdpijn, menstruatiepijn
- Koorts bij verkoudheid of griep
- Slijmvliesontstekingen van keel, mond of darmen
- Lichte circulatiestoornissen of preventie van stolselvorming
Verwerking en dosering
- Thee: 2–3 gram fijngehakte bast op 200 ml water, 10 minuten trekken. 2–3x daags gebruiken.
- Tinctuur: 20–40 druppels, 2–3x daags
- Capsules/gedroogde extracten: volgens aanwijzing op verpakking
Gebruik bij voorkeur gedurende een korte periode en in overleg met een fytotherapeut, met name bij combinatie met bloedverdunners.
Combinatie met andere kruiden
- Met moerasspirea of duivelsklauw bij reumatische klachten
- Met vlier of lindebloesem bij koorts
- Met duizendblad of vrouwenmantel bij menstruatiepijn
Waarschuwingen en contra-indicaties
- Niet gebruiken bij allergie voor salicylaten (zoals aspirine)
- Niet combineren met bloedverdunners zonder deskundige begeleiding
- Niet geschikt tijdens zwangerschap of borstvoeding
- Voorzichtig bij maagproblemen of maagzweer
Onderzoeken
Verschillende studies tonen de pijnstillende en ontstekingsremmende werking van salicine aan, met name bij lagerugpijn, artrose en hoofdpijn. De effectiviteit is lager dan bij geïsoleerd salicylzuur, maar kent minder bijwerkingen.
Recepten
- Koortsthee: bittere wilgenschors, lindebloesem en vlierbloesem (gelijke delen). 1 eetlepel op 250 ml kokend water. 10 min trekken.
- Reuma-tinctuur: bittere wilg, moerasspirea en brandnetelwortel in gelijke delen, 2 weken op alcohol laten trekken. Dagelijks 3x 30 druppels.
Gebruikte bronnen
- Geert Verhelst, Groot Handboek Geneeskrachtige Planten, 12e druk
- Herbal Reality
- Willem Jacobs:
- Lyme Natuurlijk Genezen
- De Spirituele Dimensie van de Ziekte van Lyme
- Stephen Harrod Buhner:
- Healing Lyme
- Herbal Antibiotics
- Klinische studies en traditionele fytotherapeutische monografieën
- IVG-info.nl – Voedingssupplementen
Zoek je een kruid?
In ons kruidenoverzicht vind je alle planten die we hebben beschreven – van bekende klassiekers tot vergeten bladgroen. Handig gesorteerd en makkelijk te doorzoeken. Je leest er alles over hun geneeskracht, botanische eigenschappen en traditionele toepassingen, tot aan gebruik en dosering.
Disclaimer
Kruidenhelen is een informatief platform dat zich richt op het delen van kennis over de werking en toepassing van geneeskrachtige kruiden en natuurlijke middelen. Wij zijn geen artsenpraktijk en bieden geen persoonlijke diagnoses of behandelingen aan.
De informatie op deze website is bedoeld als inspiratie en ondersteuning bij het gebruik van kruiden, en vormt geen vervanging voor medisch advies of professionele zorg. Bij gezondheidsklachten raden we aan altijd contact op te nemen met een arts of gekwalificeerde therapeut.
Wij baseren ons op literatuur, traditionele kennis, praktijkervaring en gesprekken met deskundigen. Toch kunnen wij geen garanties geven over het effect van kruiden bij individueel gebruik. Het toepassen van informatie van deze website gebeurt op eigen verantwoordelijkheid.