Reishi

Reishi

Kruidenhelen plant foto groot Red Root
Overige benamingen: Reishi (Japans), Lingzhi (Chinees), glanzende lakzwam, paddenstoel van onsterfelijkheid

Botanie en signatuur

Latijnse benaming: Ganoderma lucidum

Reishi is een houtige zwam die behoort tot de familie Ganodermataceae. De paddenstoel groeit meestal op stammen en stronken van loofbomen zoals eik en esdoorn. Hij heeft een karakteristieke waaiervormige hoed met een glanzend, gelakt uiterlijk in rood, bruin of paarsachtig tinten. De vruchtlichamen zijn taai en houtig, waardoor ze niet culinair maar uitsluitend medicinaal gebruikt worden. De signatuur van reishi ligt in haar taaie, langlevende vruchtlichaam dat in lagen groeit en jaren kan standhouden. Dit weerspiegelt duurzaamheid, vitaliteit en de belofte van een lang leven – precies waarvoor ze in de traditionele geneeskunde al eeuwen symbool staat.

Belangrijke toepassingen

Immuunmodulerend

versterkt en balanceert het immuunsysteem.

Ontstekingsremmend

helpt bij chronische ontstekingsprocessen.

Cardiovasculair ondersteunend

bevordert doorbloeding en helpt cholesterol te reguleren.

Herkomst en vindplaats

Reishi is inheems in Azië en wordt al duizenden jaren gevonden in China, Japan en Korea. De zwam groeit vooral in warme en vochtige klimaten op dode of verzwakte loofbomen, zoals eik, esdoorn en pruim. Van nature is ze zeldzaam en moeilijk te vinden, wat haar in het verleden tot een kostbare en exclusieve medicijnpaddenstoel maakte die vaak alleen beschikbaar was voor adel en keizers. De wilde varianten waren meestal te vinden in bergachtige gebieden, op goed doorluchtige plaatsen waar de luchtvochtigheid hoog was en de bomen oud en verzwakt waren.

Historisch gezien werd de paddenstoel gezien als een spirituele vondst; wie een wilde reishi aantrof, beschouwde dit als een teken van geluk en zegen. Er zijn geschriften waarin vermeld wordt dat families of dorpen die een reishi vonden, deze in ere hielden als symbool voor gezondheid en voorspoed.

Met de komst van moderne teeltmethoden in de 20e eeuw werd het mogelijk om reishi op grotere schaal te kweken, vooral op houtblokken of zaagselsubstraten. Hierdoor werd de paddenstoel toegankelijker en verspreidde ze zich wereldwijd als voedingssupplement en geneeskrachtig middel. Tegenwoordig wordt reishi op grote schaal gekweekt in China, Japan, Korea en ook in delen van Europa en Noord-Amerika. Dankzij deze teeltmethoden zijn er nu verschillende variëteiten beschikbaar, waaronder rode, zwarte en paarse reishi, die elk subtiel verschillende eigenschappen en toepassingen hebben.

Reishi, of Lingzhi, heeft een uitzonderlijk lange en rijke geschiedenis. In de traditionele Chinese geneeskunde (TCM) staat ze bekend als de “paddenstoel van onsterfelijkheid”. Al in de oudste Chinese farmacopees, waaronder de Shennong Bencao Jing (ca. 200 n.Chr.), werd reishi beschreven als een superieur kruid dat vitaliteit verlengt, de geest versterkt en de levensduur bevordert. De zwam werd geassocieerd met gezondheid, spirituele kracht en eeuwig leven.

Reishi werd traditioneel ingezet om het hart, de longen, de lever en de nieren te versterken. Ook gold ze als middel om de “qi” (levensenergie) te voeden en de geest (shen) te kalmeren. Dit verklaart het traditionele gebruik bij slapeloosheid, angst, kortademigheid en vermoeidheid. De symboliek rond reishi is zichtbaar in kunst, literatuur en taoïstische rituelen, waar de paddenstoel vaak als symbool voor onsterfelijkheid werd afgebeeld. In taoïstische tempels werd de zwam zelfs gebruikt in elixers die bedoeld waren om spirituele verheffing en onsterfelijkheid te bevorderen.

In Japan kreeg reishi eveneens een prominente plaats in de volksgeneeskunde, vooral als middel ter ondersteuning van de algehele vitaliteit en immuniteit. In de Japanse cultuur werd ze vaak samen met andere medicinale paddenstoelen gebruikt om de gezondheid te versterken en het uithoudingsvermogen te verbeteren. In Korea werd de zwam ingezet bij chronische leverziekten, ter bevordering van de circulatie en als middel om de weerstand tegen ziekten te vergroten.

In de loop der eeuwen werd reishi ook een cultureel symbool. Afbeeldingen van de paddenstoel zijn terug te vinden op schilderijen, beeldhouwwerken en sieraden. Ze werd gezien als een kostbare schat die geluk en voorspoed bracht, en werd vaak aan hooggeplaatste personen geschonken als teken van eer en respect.

Vanaf de 20e eeuw groeide de belangstelling in het Westen. Reishi werd populair binnen de natuurgeneeskunde en integratieve geneeskunde, waar ze vaak als voedingssupplement in poeder- of extractvorm wordt toegepast. Sindsdien heeft de paddenstoel zich ontwikkeld van een zeldzaam en mystiek symbool tot een wereldwijd erkend adaptogeen en medicinale zwam.

Gebruikte delen: vruchtlichaam en mycelium

Belangrijke inhoudsstoffen:

  • Polysachariden (met name beta-glucanen): versterken het immuunsysteem.
  • Triterpenen (ganoderische zuren): ontstekingsremmend, leverbeschermend en mogelijk antitumoraal.
  • Sterolen: regulerend op cholesterol en hormonen.
  • Peptiden: antioxidatief.
  • Vitaminen en mineralen: ondersteunend aan algehele gezondheid.

Reishi wordt beschouwd als een krachtig adaptogeen en immuunmodulerend kruid. De beta-glucanen in de paddenstoel stimuleren en reguleren de activiteit van witte bloedcellen, waardoor het immuunsysteem sterker en tegelijk evenwichtiger reageert. Dit maakt reishi geschikt bij zowel verzwakte weerstand als bij auto-immuunziekten, waar balans belangrijk is. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat reishi kan helpen bij het herstel van immuundisbalans na zware infecties of medische behandelingen.

Dankzij de triterpenen heeft reishi een duidelijke ontstekingsremmende en leverbeschermende werking. Ze wordt vaak ingezet bij chronische leveraandoeningen zoals hepatitis, maar ook ter ondersteuning van detoxprocessen en om de lever te beschermen tegen schadelijke invloeden van medicijnen, alcohol en milieuverontreinigingen. Daarbij lijkt reishi de regeneratie van levercellen te stimuleren, wat haar waarde bij leverherstel nog groter maakt.

Daarnaast helpen de antioxidanten in reishi het lichaam beschermen tegen schade door vrije radicalen, wat bijdraagt aan een betere vitaliteit, vertraging van verouderingsprocessen en een verlaagd risico op chronische ziekten. Deze antioxidatieve werking kan ook bijdragen aan een betere huidconditie en herstel na ziekte.

Reishi ondersteunt eveneens het cardiovasculaire systeem. Ze helpt de bloeddruk reguleren, verbetert de doorbloeding en verlaagt cholesterolwaarden. Hierdoor kan ze bijdragen aan de preventie van hart- en vaatziekten. Bovendien kan reishi de elasticiteit van de bloedvaten bevorderen en de vorming van bloedpropjes remmen, wat haar beschermende rol nog verder onderstreept.

De adaptogene werking maakt reishi waardevol bij stress en vermoeidheid. Het kruid helpt lichaam en geest beter omgaan met spanning, bevordert een herstellende slaap en ondersteunt de energiehuishouding. Het kalmerende effect op de geest maakt het geschikt bij slapeloosheid, nervositeit en angstige onrust, waarbij reishi vaak vergeleken wordt met een zachte, stabiliserende tonic voor het zenuwstelsel.

Samenvattend bezit reishi een breed scala aan eigenschappen: immuunversterkend, ontstekingsremmend, lever- en hartbeschermend, antioxidatief, adaptogeen en geestversterkend. Daarmee neemt ze een unieke plaats in binnen de traditionele en moderne fytotherapie.

  • Verminderde weerstand en terugkerende infecties
  • Chronische leverziekten (zoals hepatitis)
  • Hoge bloeddruk en verhoogd cholesterol
  • Chronische ontstekingsziekten
  • Stress, vermoeidheid en burn-out
  • Slapeloosheid, nervositeit en angst
  • Afkooksel: 5–10 gram gedroogde paddenstoel koken gedurende 30–45 minuten, 1–2 keer per dag.
  • Tinctuur: 2–5 ml, 2–3 keer per dag.
  • Poeder/capsules: volgens voorschrift van de producent.
  • Gestandaardiseerde extracten: vaak toegepast voor hogere concentraties polysachariden en triterpenen.
  •  
  • Met astragalus bij verzwakt immuunsysteem.
  • Met ginseng bij vermoeidheid en herstel.
  • Met citroenmelisse of passiebloem bij slapeloosheid en angst.
  • Met mariadistel bij leverondersteuning.
  • Voorzichtigheid bij gebruik van bloedverdunnende medicatie (reishi kan de bloedstolling beïnvloeden).
  • Niet gebruiken bij actieve bloedingen of voor operaties.
  • Mogelijke bijwerkingen: droge mond, lichte maag-darmklachten.
  • Gebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding alleen onder begeleiding.

Reishi is een van de meest onderzochte medicinale paddenstoelen. Talrijke in vitro- en dierstudies hebben aangetoond dat extracten van Ganoderma lucidum immuunmodulerende, ontstekingsremmende, antioxidatieve en antitumorale effecten hebben. De polysachariden en triterpenen zijn de belangrijkste bioactieve stoffen die verantwoordelijk worden geacht voor deze effecten. Deze verbindingen beïnvloeden signaalwegen die betrokken zijn bij ontstekingsreacties, celdeling en immuunactiviteit.

Klinische studies tonen aan dat reishi het immuunsysteem kan versterken, de kwaliteit van leven kan verbeteren bij mensen met chronische ziekten en mogelijk ondersteunend kan werken tijdens zware medische behandelingen. In sommige onderzoeken werden verbeteringen gezien in immuunparameters, zoals een toename van natuurlijke killercel-activiteit en betere cytokineprofielen. Hoewel deze resultaten hoopgevend zijn, benadrukken onderzoekers dat reishi altijd aanvullend en niet als vervanging van reguliere zorg moet worden beschouwd.

Onderzoek wijst ook op gunstige effecten van reishi bij cardiovasculaire aandoeningen. Klinische gegevens laten een verlaging van cholesterol en bloeddruk zien, evenals een verbetering van de perifere doorbloeding. Sommige studies suggereren dat reishi de elasticiteit van bloedvaten kan verbeteren en de vorming van atherosclerotische plaques kan afremmen. Bij patiënten met chronische hepatitis zijn aanwijzingen gevonden dat reishi de leverenzymen kan verbeteren en het ziekteverloop positief kan beïnvloeden, wat de traditionele toepassing bij leverziekten ondersteunt.

Daarnaast tonen studies aan dat reishi een adaptogene werking heeft: het helpt stress verminderen, bevordert een diepere slaap en ondersteunt het herstel na vermoeidheid. Proefpersonen rapporteerden verbeterde slaapkwaliteit en minder nervositeit. Dit verklaart de brede inzetbaarheid van de zwam in zowel de traditionele geneeskunde als de moderne fytotherapie.

Recente laboratoriumstudies hebben bovendien nieuwe werkingsmechanismen blootgelegd, zoals de mogelijke stimulatie van apoptose (geprogrammeerde celdood) in cellen en een neuroprotectieve werking bij ziekten zoals de ziekte van Alzheimer en Parkinson. Hoewel deze bevindingen veelbelovend zijn, zijn grootschalige en goed gecontroleerde klinische onderzoeken noodzakelijk om deze effecten bij mensen te bevestigen.

Samengevat bevestigen onderzoeken dat reishi een veelzijdige medicinale paddenstoel is met sterke immuunversterkende, ontstekingsremmende, antioxidatieve en adaptogene eigenschappen, en mogelijk aanvullende voordelen bij neurodegeneratieve ziekten. Verdere studies zijn echter nodig om de therapeutische waarde en veiligheid volledig te onderbouwen.

  • Traditionele reishi-thee: plakjes gedroogde paddenstoel langdurig koken voor een tonische drank.
  • Immuniteitselixer: tinctuur van reishi gecombineerd met astragalus en ginseng.
  • Rustgevende avondthee: reishi met citroenmelisse en passiebloem.
  • Geert Verhelst, Groot Handboek Geneeskrachtige Planten, 12e druk
  • Herbal Reality
  • Willem Jacobs:
    • Lyme Natuurlijk Genezen
    • De Spirituele Dimensie van de Ziekte van Lyme
  • Stephen Harrod Buhner:
    • Healing Lyme
    • Herbal Antibiotics
  • Klinische studies en traditionele fytotherapeutische monografieën
  • IVG-info.nl – Voedingssupplementen
  •  

Zoek je een kruid?

In ons kruidenoverzicht vind je alle planten die we hebben beschreven – van bekende klassiekers tot vergeten bladgroen. Handig gesorteerd en makkelijk te doorzoeken. Je leest er alles over hun geneeskracht, botanische eigenschappen en traditionele toepassingen, tot aan gebruik en dosering.

Disclaimer

Kruidenhelen is een informatief platform dat zich richt op het delen van kennis over de werking en toepassing van geneeskrachtige kruiden en natuurlijke middelen. Wij zijn geen artsenpraktijk en bieden geen persoonlijke diagnoses of behandelingen aan.

De informatie op deze website is bedoeld als inspiratie en ondersteuning bij het gebruik van kruiden, en vormt geen vervanging voor medisch advies of professionele zorg. Bij gezondheidsklachten raden we aan altijd contact op te nemen met een arts of gekwalificeerde therapeut.

Wij baseren ons op literatuur, traditionele kennis, praktijkervaring en gesprekken met deskundigen. Toch kunnen wij geen garanties geven over het effect van kruiden bij individueel gebruik. Het toepassen van informatie van deze website gebeurt op eigen verantwoordelijkheid.