Gou Teng

Andere benamingen: Gambir, Chinese klimplant, kattenklauw (niet te verwarren met de Zuid-Amerikaanse variant Uncaria tomentosa)
Botanie en signatuur
Latijnse naam: Uncaria rhynchophylla
Gou Teng is een tropische, houtige liaan die behoort tot de Rubiaceae-familie. De plant klimt langs bomen en struiken en wordt gekenmerkt door haakvormige stekels die doen denken aan kattenklauwen. Deze klauwachtige ranken zijn het gebruikte deel van de plant, en in de signatuurleer verwijzen ze naar haar werking op het zenuwstelsel en zenuwachtige spanning. De gedraaide, grillige vorm suggereert ook een toepassing bij aandoeningen waarbij verstoringen in prikkeloverdracht of spierspanning een rol spelen.
Belangrijke toepassingen
Cognitief stimulerend
vermindert overmatige hersenactiviteit en prikkelbaarheid.
Bloeddrukverlagend
helpt bij het reguleren van een te hoge bloeddruk.
Ontstekingsremmend
helpt bij het verminderen van ontstekingen in het lichaam.
Herkomst en vindplaats
Gou Teng is inheems in China, met name in de bergachtige en subtropische gebieden van de provincies Guangdong, Guangxi, Sichuan en Yunnan. De plant groeit het liefst in vochtige, schaduwrijke bossen waar de luchtvochtigheid hoog is en het zonlicht gefilterd wordt door het bladerdak. Deze natuurlijke omgeving bevordert de groei van de houtige liaan, die met haar haakvormige ranken langs andere planten omhoog klimt. De gedroogde ranken worden traditioneel geoogst in het voorjaar, wanneer de concentratie van werkzame stoffen op zijn hoogst is. In de traditionele Chinese geneeskunde (TCM) is Gou Teng een belangrijk kruid en wordt het vaak gebruikt in formules ter ondersteuning van het zenuwstelsel en de doorbloeding.
Geschiedenis en traditioneel gebruik
In de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) wordt Gou Teng al eeuwenlang gewaardeerd om zijn kalmerende eigenschappen, met name bij het behandelen van inwendige wind. Deze term verwijst naar aandoeningen van het zenuwstelsel die zich uiten in symptomen als tremoren, duizeligheid, hoge bloeddruk, hoofdpijn en slapeloosheid. Gou Teng werd vaak ingezet bij oudere mensen met verhoogde bloeddruk of beginnende symptomen van een beroerte. De ontspannende werking op het zenuwstelsel maakte het ook geschikt voor kinderen met rusteloosheid of slaapproblemen. Binnen de Kampo-geneeskunde van Japan en Korea heeft Gou Teng eveneens een vaste plek gekregen in de behandeling van neurologische en hypertensieve klachten. Zijn brede inzetbaarheid in zowel acute als chronische situaties maakt het tot een waardevol kruid binnen de Aziatische fytotherapie.
Gebruikte delen en belangrijkste inhoudsstoffen
Gebruikte delen: Gedroogde ranken met haakvormige stekels
Belangrijke inhoudsstoffen:
- Rhynchofylline
- Isorhynchofylline
- Corynoxeine
- Hirsutine
- Alkaloïden
Geneeskrachtige eigenschappen
Gou Teng werkt vooral op het centrale zenuwstelsel en wordt in de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCM) beschouwd als een belangrijk rustgevend en harmoniserend kruid. Het heeft een ontspannend effect op overprikkelde zenuwen, helpt de bloeddruk te reguleren en beschermt hersencellen tegen oxidatieve schade, wat het bijzonder geschikt maakt bij aandoeningen die gepaard gaan met stress, spanning of neurologische klachten. Dankzij haar krampstillende werking wordt Gou Teng ook ingezet bij hoofdpijn, spiertrillingen, nerveuze onrust en slapeloosheid.
Onderzoek toont aan dat sommige bestanddelen, zoals rhynchofylline, een calciumkanaalblokkerende werking hebben. Dit verklaart deels de bloeddrukverlagende en neuroprotectieve eigenschappen van het kruid. Daarnaast remt het ontstekingsprocessen en lijkt het de balans in het autonome zenuwstelsel te ondersteunen. In combinatie met andere kruiden zoals Gastrodia en Ginkgo wordt het vaak ingezet bij de behandeling van neurologische aandoeningen zoals epilepsie, de ziekte van Parkinson en andere neurodegeneratieve ziekten. Gou Teng biedt in dit opzicht niet alleen symptoombestrijding, maar ook bescherming tegen verdere zenuwschade.
Indicaties
- Hoge bloeddruk
- Slapeloosheid
- Tremoren en spiertrekkingen
- Hoofdpijn en duizeligheid
- Stress en overprikkeling
- Ziekte van Parkinson (ondersteunend)
Verwerking en dosering
- Tinctuur: 20-40 druppels, 2-3 keer per dag
- Thee (afkooksel): 6-15 gram gedroogde ranken per dag, 20 minuten zachtjes koken
- Poeder: 1-3 gram per dag in capsules of als mengsel
Combinatie met andere kruiden
- Met Gastrodia voor hoofdpijn en duizeligheid
- Met Reishi voor kalmte en ontspanning
- Met Ginkgo bij neurologische aandoeningen
- Met Salvia miltiorrhiza voor doorbloeding
Waarschuwingen en contra-indicaties
- Niet gebruiken bij extreem lage bloeddruk
- Voorzichtig bij zwangerschap en borstvoeding
- Raadpleeg een arts bij gebruik van bloeddrukverlagende medicatie
Onderzoeken
Moderne studies bevestigen de bloeddrukverlagende, antioxidatieve en neuroprotectieve werking van Gou Teng. De alkaloïden rhynchofylline en isorhynchofylline blijken vrije radicalen te neutraliseren, ontstekingen te remmen en de bloedtoevoer naar de hersenen te verbeteren. Hierdoor kunnen ze bescherming bieden tegen neurologische degeneratie. In diermodellen zijn significante verbeteringen gezien bij aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson, epilepsie en ischemische beroertes. Hoewel klinische studies op mensen nog beperkt zijn, wijzen voorlopige gegevens erop dat Gou Teng een veelbelovend natuurlijk middel is bij het ondersteunen van cognitieve gezondheid en het vertragen van neurodegeneratieve processen. Wetenschappelijk onderzoek richt zich momenteel op de precieze werkingsmechanismen van de alkaloïden en hun synergie met andere kruiden.
Recepten
- Rustgevende thee: Gou Teng met citroenmelisse en lavendel
- TCM-samenstelling: Gou Teng, Gastrodia, Ginkgo en Reishi als afkooksel
- Afkookpoeder: Gedroogde ranken malen en mengen met honing tot bolletjes
Gebruikte bronnen
- Geert Verhelst, Groot Handboek Geneeskrachtige Planten, 12e druk
- Herbal Reality
- Willem Jacobs:
- Lyme Natuurlijk Genezen
- De Spirituele Dimensie van de Ziekte van Lyme
- Stephen Harrod Buhner:
- Healing Lyme
- Herbal Antibiotics
- Klinische studies en traditionele fytotherapeutische monografieën
- IVG-info.nl – Voedingssupplementen
Zoek je een kruid?
In ons kruidenoverzicht vind je alle planten die we hebben beschreven – van bekende klassiekers tot vergeten bladgroen. Handig gesorteerd en makkelijk te doorzoeken. Je leest er alles over hun geneeskracht, botanische eigenschappen en traditionele toepassingen, tot aan gebruik en dosering.
Disclaimer
Kruidenhelen is een informatief platform dat zich richt op het delen van kennis over de werking en toepassing van geneeskrachtige kruiden en natuurlijke middelen. Wij zijn geen artsenpraktijk en bieden geen persoonlijke diagnoses of behandelingen aan.
De informatie op deze website is bedoeld als inspiratie en ondersteuning bij het gebruik van kruiden, en vormt geen vervanging voor medisch advies of professionele zorg. Bij gezondheidsklachten raden we aan altijd contact op te nemen met een arts of gekwalificeerde therapeut.
Wij baseren ons op literatuur, traditionele kennis, praktijkervaring en gesprekken met deskundigen. Toch kunnen wij geen garanties geven over het effect van kruiden bij individueel gebruik. Het toepassen van informatie van deze website gebeurt op eigen verantwoordelijkheid.