Kudzu
Andere benamingen: kudzu, Japanse pijlaroer, Chinese pijlaroer, gé gēn (Chinees), kudzu‑vin, arrowroot
Botanie en signatuur
Latijnse naam: Pueraria montana var. lobata
Kudzu is een snelgroeiende klimplant uit de vlinderbloemenfamilie (Fabaceae), die oorspronkelijk uit Azië komt. De plant ontwikkelt lange ranken tot wel 10 meter die alles wat op hun pad komt overwoekeren. Hij groeit vanuit een houtige wortelknol die zich diep in de grond verankert. De bladeren zijn drietallig en hartvormig, de bloemen paarsroze en geuren sterk. De plant bloeit in de zomer en produceert peulen als vruchten. De dikke, zetmeelrijke wortel verraadt een voedende en koelende werking. In de signatuurleer past kudzu bij klachten van "hitte", spanning en stagnatie in het hoofd en bovenlichaam. Denk aan hoofdpijn, opvliegers en overmatige alcoholconsumptie.
Belangrijke toepassingen
Phyto-oestrogene werking
bevat isoflavonen met een milde oestrogene werking, inzetbaar bij overgangsklachten.
Bloedvatverwijdend
bevordert de bloedcirculatie, verlaagt bloeddruk, werkt vaatontspannend.
Bloedsuikerverlagend
stimuleert het glucosegebruik en verlaagt plasmaglucose.
Herkomst en vindplaats
Kudzu vindt zijn oorsprong in Oost-Azië, met name in China, Japan en Korea. Daar groeit hij van nature op zonnige hellingen, bosranden, rivieroevers en andere vochtige maar goed doorlatende terreinen. De plant voelt zich thuis in een warm, vochtig klimaat en stelt weinig eisen aan de bodem, zolang die niet volledig verdicht of permanent nat is. In zijn oorspronkelijke habitat werd hij niet alleen vanwege zijn geneeskrachtige eigenschappen gebruikt, maar ook als voedselgewas en grondstof voor touw en textiel. De zetmeelrijke wortel werd vermalen tot bindmiddel voor culinaire toepassingen, vergelijkbaar met arrowroot.
In de loop van de 19e eeuw werd kudzu door botanici en landbouwkundigen naar de Verenigde Staten gebracht. Eerst als exotische sierplant vanwege de fraaie, geurende bloemen, maar later als bodembedekker om erosie tegen te gaan. Wat bedoeld was als ecologisch herstelproject, liep uit op een invasieve plaag. Door zijn snelle groei, wortelvermeerdering en gebrek aan natuurlijke vijanden verspreidde kudzu zich razendsnel, vooral in het zuidoosten van de VS. De plant werd al snel bekend als “the vine that ate the South”.
In Europa komt kudzu zelden in het wild voor. De plant wordt incidenteel aangetroffen in botanische tuinen of gespecialiseerde kruidenteelt. Vanwege zijn woekerneiging is hij op sommige plaatsen onderworpen aan ecologische beheersmaatregelen. Toch blijft de interesse in zijn geneeskrachtige waarde en culinaire toepassingen ook hier bestaan.
Geschiedenis en traditioneel gebruik
In de traditionele Chinese geneeskunde (TCM) is kudzu al sinds de oudheid bekend onder de naam gé gēn. Het wordt beschreven in de oudste kruidenboeken zoals de Shennong Bencao Jing (2e eeuw v.Chr.) als een middel tegen koorts, nekstijfheid, dorst, diarree, alcoholmisbruik en huiduitslag. De wortel werd gebruikt om het lichaam te koelen, wind en hitte te verdrijven en de circulatie van energie (qi) te bevorderen.
In Japan staat kudzu bekend om zijn culinaire toepassingen: het poeder uit de wortel wordt gebruikt om sauzen te binden of als verdikkingsmiddel in desserts. In de volksgeneeskunde werd de wortel aangewend bij kater, spijsverteringsproblemen en om vrouwen in de menopauze verlichting te geven.
Ook in het Westen ontstond interesse voor kudzu vanwege zijn vermeende werking tegen alcoholverslaving. Wetenschappers onderzochten hoe kudzu de trek naar alcohol zou verminderen en ontwenningsverschijnselen kon temperen. De isoflavonen uit de plant zijn hier mogelijk verantwoordelijk voor.
Gebruikte delen en belangrijkste inhoudsstoffen
Gebruikte delen: vooral de wortel, soms ook bloemen en bladeren
Belangrijkste inhoudsstoffen:
- Isoflavonen: puerarine, daidzeïne, daidzine, genisteïne
- Flavonoïden
- Triterpenen
- Zetmeel en vezels
Geneeskrachtige eigenschappen
Kudzu staat bekend om haar veelzijdige therapeutische werking, vooral in situaties waarin het lichaam uit balans is door spanning, hormonale schommelingen of stofwisselingsproblemen. Eén van de meest onderzochte toepassingen is het gebruik van kudzu bij alcoholverslaving. In laboratoriumonderzoeken en kleine humane studies is aangetoond dat extracten van de kudzu-wortel het verlangen naar alcohol kunnen verminderen. De werkzame stoffen, met name de isoflavonen daidzeïne en puerarine, lijken de dopaminehuishouding te beïnvloeden, waardoor de drang naar alcohol afneemt. Daarnaast kunnen ze ontwenningsverschijnselen verzachten, wat het kruid interessant maakt in het kader van herstel en detoxificatie.
Ook bij overgangsklachten wordt kudzu veelvuldig toegepast. De isoflavonen uit de plant hebben een mild fyto-oestrogene werking en kunnen op natuurlijke wijze bijdragen aan de hormonale balans. Vrouwen in de menopauze ervaren vaak verlichting van opvliegers, nachtelijk zweten, prikkelbaarheid en stemmingswisselingen bij regelmatig gebruik van kudzu.
Verder heeft de plant een positief effect op hoofdpijn en nekstijfheid, vooral wanneer deze spanningsgerelateerd zijn. Binnen de traditionele Chinese geneeskunde (TCM) wordt kudzu ingezet om “wind” te verdrijven en de spanning in de spieren van het bovenlichaam te verlichten. Hierdoor kan het kruid ook uitkomst bieden bij migraine of stijve nekspieren.
Op cardiovasculair vlak tonen dierstudies aan dat kudzu-extracten een bloeddrukverlagend effect hebben. Ze ontspannen de vaatwanden en verbeteren de bloedcirculatie, mede dankzij de aanwezigheid van flavonoïden. Deze werking maakt kudzu relevant bij lichte vormen van hypertensie of circulatieproblemen.
Ten slotte ondersteunt kudzu de bloedsuikerregulatie. De wortel helpt het glucosegebruik door spieren te stimuleren en verlaagt de bloedsuikerspiegel. Dit effect is vooral interessant bij mensen met insulineresistentie of beginnende diabetes type 2. Hoewel verder onderzoek gewenst is, tonen bestaande studies al aan dat kudzu ook op metabool vlak gunstig werkt.
Indicaties
- Alcoholverslaving en hangovers
- Opvliegers en hormonale disbalans (menopauze)
- Spanningshoofdpijn en nekpijn
- Hoge bloeddruk
- Beginnende diabetes of bloedsuikerschommelingen
Verwerking en dosering
- Poeder (wortel): 3–6 g per dag, opgelost in warm water of verwerkt in voeding
- Tinctuur: 1–3 ml, 2–3 keer per dag
- Afkooksel: 5–10 g wortel, 15 minuten zacht koken, warm drinken
Combinatie met andere kruiden
- Met rode klaver of salie bij overgangsklachten
- Met mariadistel en artisjok voor leverondersteuning bij alcoholgebruik
- Met gember of munt bij spijsverteringsproblemen
Waarschuwingen en contra-indicaties
- Niet gebruiken bij hormoongevoelige aandoeningen (zoals borstkanker of endometriose)
- Niet geschikt tijdens zwangerschap of borstvoeding
- Kan de werking van bloedverdunners of diabetesmedicatie beïnvloeden
- Voorzichtigheid bij leverproblemen
Onderzoeken
Verschillende studies hebben zich gericht op de effecten van kudzu bij alcoholgebruik, menopauze en cardiovasculaire gezondheid.
Dieronderzoek laat zien dat puerarine de bloeddruk kan verlagen, antioxidatief werkt en de bloedsuikerregulatie verbetert. Kleine humane studies hebben effectiviteit laten zien bij alcoholverslaving, met verminderde inname en minder ontwenningssymptomen als resultaat.
Bij overgangsklachten zijn de resultaten gemengd, maar sommige vrouwen ervaren verlichting van opvliegers en stemmingsklachten. De werking is waarschijnlijk afhankelijk van individuele gevoeligheid voor fyto-oestrogenen.
Er is ook onderzoek gedaan naar de neuroprotectieve werking van kudzu bij neurodegeneratieve aandoeningen, met veelbelovende resultaten in vitro. Meer klinisch onderzoek is echter noodzakelijk voor brede therapeutische toepassing.
Recepten
- Afkooksel bij hoofdpijn en spanning: 10 g gedroogde kudzu-wortel, 5 g munt, 5 g citroenmelisse. Kook 15 minuten zacht, drink warm.
- Verzachtende menopauzethee: 5 g kudzu-wortel, 3 g salie, 2 g lavendel. 10 minuten trekken in heet water.
- Anti-katerdrank: 5 g kudzu, 5 g gember, een snufje zout, in warm water oplossen.
Gebruikte bronnen
- Geert Verhelst, Groot Handboek Geneeskrachtige Planten, 12e druk
- Herbal Reality
- Willem Jacobs:
- Lyme Natuurlijk Genezen
- De Spirituele Dimensie van de Ziekte van Lyme
- Stephen Harrod Buhner:
- Healing Lyme
- Herbal Antibiotics
- Klinische studies en traditionele fytotherapeutische monografieën
- IVG-info.nl – Voedingssupplementen
Zoek je een kruid?
In ons kruidenoverzicht vind je alle planten die we hebben beschreven – van bekende klassiekers tot vergeten bladgroen. Handig gesorteerd en makkelijk te doorzoeken. Je leest er alles over hun geneeskracht, botanische eigenschappen en traditionele toepassingen, tot aan gebruik en dosering.
Disclaimer
Kruidenhelen is een informatief platform dat zich richt op het delen van kennis over de werking en toepassing van geneeskrachtige kruiden en natuurlijke middelen. Wij zijn geen artsenpraktijk en bieden geen persoonlijke diagnoses of behandelingen aan.
De informatie op deze website is bedoeld als inspiratie en ondersteuning bij het gebruik van kruiden, en vormt geen vervanging voor medisch advies of professionele zorg. Bij gezondheidsklachten raden we aan altijd contact op te nemen met een arts of gekwalificeerde therapeut.
Wij baseren ons op literatuur, traditionele kennis, praktijkervaring en gesprekken met deskundigen. Toch kunnen wij geen garanties geven over het effect van kruiden bij individueel gebruik. Het toepassen van informatie van deze website gebeurt op eigen verantwoordelijkheid.