Pau D’Arco

Passiebloem

Kruidenhelen plant foto groot Pau d arco
Overige benamingen: lapacho, taheebo, ipe roxo, pink trumpet tree

Botanie en signatuur

Latijnse benaming: Tabebuia impetiginosa

Pau d’Arco is een majestueuze boom die behoort tot de familie van de trompetboomachtigen (Bignoniaceae). De boom kan wel 30 meter hoog worden en groeit langzaam, met een harde, dichte houtstructuur die zeer duurzaam is. Hij draagt prachtige trompetvormige bloemen in roze tot paars, die opvallen in het landschap en de boom zijn bijna mythische uitstraling geven. De signatuur van Pau d’Arco ligt in zijn sterke, harde kern en zijn stralende bloemen: het symboliseert vitaliteit en veerkracht, maar ook de helende en beschermende kracht tegen indringers van buitenaf. Net als de boom die weerstand biedt aan schimmels en insecten, wordt de bast medicinaal ingezet om de mens te beschermen tegen ziekmakende invloeden.

Belangrijke toepassingen

Immuunversterkend

ondersteunt de afweer en weerstand tegen infecties.

Ontstekingsremmend

helpt bij chronische en acute ontstekingsprocessen.

Krampstillend

ontspant spieren en verlicht spasmen.

Herkomst en vindplaats

Pau d’Arco is inheems in het Amazonegebied en andere tropische delen van Zuid- en Midden-Amerika. De boom groeit in Brazilië, Argentinië, Paraguay en Bolivia en maakt deel uit van de biodiversiteit van de tropische regenwouden. Hij geeft de voorkeur aan zonnige, vochtige klimaten en groeit zowel in laaglanden als in bergachtige regio’s. Dankzij zijn sterke hout is de boom bestand tegen termieten en schimmels, waardoor hij eeuwenlang een stabiele plek in het ecosysteem kan innemen.

Voor inheemse volkeren in Zuid-Amerika is Pau d’Arco al eeuwen een heilige boom. De bast werd geoogst zonder de boom te doden, door slechts een deel van de binnenbast af te schrapen en zorgvuldig te laten regenereren. Deze manier van oogsten waarborgt duurzaamheid en respect voor de natuur. De boom werd vaak gezien als een beschermende kracht in het woud en werd geplant nabij dorpen als levend medicijn en spirituele beschermer.

In de loop van de tijd verspreidde de kennis over Pau d’Arco zich via handelsnetwerken naar andere delen van Zuid-Amerika. Lokale markten verkochten de bast als lapacho-thee, een product dat niet alleen medicinaal maar ook als dagelijks tonicum werd gebruikt. In de 20e eeuw werd Pau d’Arco internationaal bekend toen wetenschappers de schors begonnen te onderzoeken op zijn antibacteriële en schimmelwerende eigenschappen. Sindsdien is de boom wereldwijd populair geworden in de kruidengeneeskunde en natuurgeneeskunde.

Inheemse volkeren in het Amazonegebied en de Andeslanden gebruikten Pau d’Arco traditioneel als een breed werkend geneesmiddel. De bast werd ingezet bij infecties, koorts, maagklachten, wonden en huidproblemen. Het werd beschouwd als een versterkend tonicum dat het lichaam in balans bracht en ziekten op afstand hield. In sommige culturen had de boom ook een spirituele betekenis: de bastthee werd gebruikt tijdens reinigingsrituelen, om de geest te verhelderen en bescherming tegen negatieve invloeden te verkrijgen.

De bast werd ook verwerkt in zalven en kompressen voor uitwendige wonden en huidontstekingen. Het gebruik was vaak verbonden met rituele praktijken: genezers combineerden het medicinale met het spirituele door gebeden en gezangen tijdens de bereiding van lapacho-thee of -aftreksels. Zo kreeg het kruid een centrale rol in zowel de lichamelijke als geestelijke gezondheid van inheemse gemeenschappen.

In de koloniale periode kwam Pau d’Arco terecht in de volksgeneeskunde van Brazilië en andere Latijns-Amerikaanse landen. Het werd een populair middel tegen tropische infecties, waaronder malaria, schimmelinfecties en parasitaire ziekten. Ook werd het toegepast bij bloedarmoede en ter versterking na ziekte. Europese kolonisten namen de kennis van de inheemse bevolking over en verspreidden het gebruik verder binnen Latijns-Amerika.

In de 20e eeuw groeide de bekendheid van Pau d’Arco buiten Zuid-Amerika. Vooral in de Verenigde Staten en Europa kreeg het kruid aandacht als mogelijk ondersteunend middel bij kankertherapie en chronische infectieziekten. Het werd gepromoot in alternatieve geneeskundige kringen en opgenomen in detoxprogramma’s en immuunversterkende kuren. Hoewel veel van deze toepassingen nog verder wetenschappelijk onderzoek vereisen, heeft Pau d’Arco zich stevig gevestigd in de moderne kruidengeneeskunde als breed werkend immunologisch en antimicrobieel kruid.

Vandaag de dag wordt Pau d’Arco wereldwijd verkocht als thee, capsules en tincturen. Het blijft populair als onderdeel van reinigingskuren en als natuurlijke ondersteuning van de weerstand. De eeuwenoude traditie van gebruik in Zuid-Amerika leeft voort in een moderne context, waarbij het kruid zowel voor preventieve gezondheid als aanvullende behandeling wordt toegepast.

Gebruikte delen: binnenbast (inner bark)

Belangrijke inhoudsstoffen:

  • Naftochinonen (lapachol, beta-lapachon): antimicrobieel en mogelijk antitumoraal.
  • Flavonoïden: antioxidatief en ontstekingsremmend.
  • Quinonen: versterken de immunologische werking.
  • Glycosiden: bijdragen aan ontstekingsremmende activiteit.
  • Tanninen: samentrekkend en antibacterieel.

Pau d’Arco wordt vooral gewaardeerd vanwege zijn brede antimicrobiële werking. Extracten van de bast zijn effectief tegen bacteriën, schimmels (zoals Candida albicans), parasieten en sommige virussen. Dit maakt de plant inzetbaar bij terugkerende infecties, zowel intern als extern. In traditionele gemeenschappen werd lapacho-thee vaak preventief gedronken om de weerstand te versterken en infecties te voorkomen.

De ontstekingsremmende werking van Pau d’Arco ondersteunt het immuunsysteem bij chronische ontstekingsziekten, waaronder artritis en darmontstekingen. Door de modulatie van ontstekingsbevorderende cytokinen helpt het kruid pijn en zwelling te verminderen. Daarnaast kan het verlichting bieden bij huidproblemen zoals eczeem, psoriasis en schimmelinfecties, zowel door inwendig gebruik als door lokale toepassingen in kompressen of zalven.

Dankzij de aanwezigheid van antioxidanten helpt Pau d’Arco het lichaam beschermen tegen oxidatieve stress. Dit ondersteunt algemene vitaliteit en kan bijdragen aan preventie van chronische ziekten. De antioxidatieve werking wordt met name toegeschreven aan de flavonoïden en quinonen in de bast, die vrije radicalen neutraliseren en weefselschade beperken.

Pau d’Arco wordt ook ingezet als tonicum tijdens herstelperiodes na ziekte of infecties. Het kruid kan bijdragen aan meer energie, een betere weerstand en een gevoel van algehele vitaliteit. Dit maakt het populair in reinigings- en detoxkuren, waar het vaak gecombineerd wordt met andere lever- en nierondersteunende kruiden.

Er is ook belangstelling voor de mogelijke rol van Pau d’Arco bij kanker. Hoewel onderzoek naar lapachol en andere bestanddelen veelbelovend is in laboratoriumomstandigheden, is klinisch bewijs bij mensen nog beperkt. De cytotoxische effecten die in vitro zijn aangetoond, zijn in humane studies vaak moeilijk te vertalen naar veilige doseringen. Daarom wordt dit gebruik nog steeds onderzocht en is deskundige begeleiding noodzakelijk.

Samenvattend is Pau d’Arco een veelzijdig kruid dat tegelijk antimicrobieel, ontstekingsremmend, antioxidant en immuunversterkend werkt. Dit maakt het geschikt als breed toepasbaar kruid in de fytotherapie, met een belangrijke rol in de ondersteuning van gezondheid en vitaliteit.

  • Ter ondersteuning van het immuunsysteem
  • Bij bacteriële en schimmelinfecties
  • Candida-overgroei
  • Chronische ontstekingsklachten (reuma, artritis, darmontstekingen)
  • Huidproblemen zoals eczeem, psoriasis en infecties
  • Algemene versterking en detox
  • Thee (lapacho-thee): 1–2 theelepels bast koken in water gedurende 10–15 minuten, 2–3 keer per dag.
  • Tinctuur: 2–4 ml, 2–3 keer per dag.
  • Capsules/poeder: volgens voorschrift van de producent.
  • Uitwendig: als spoeling of kompres bij huidproblemen.
  • Met echinacea voor versterking van het immuunsysteem.
  • Met goudsbloem of smeerwortel voor huidproblemen.
  • Met mariadistel en paardenbloem in detoxkuren.
  • Met knoflook bij schimmelinfecties.
  • Niet gebruiken tijdens zwangerschap en borstvoeding.
  • Voorzichtigheid bij gebruik van antistollingsmiddelen (lapachol kan bloedverdunnend werken).
  • Niet langdurig in hoge doseringen gebruiken zonder begeleiding.
  • Mogelijke maag-darmirritatie bij gevoelige personen.

Onderzoek naar Pau d’Arco heeft de aanwezigheid van krachtige bioactieve stoffen zoals lapachol en beta-lapachon bevestigd. In vitro- en dierstudies tonen aan dat deze stoffen sterke antimicrobiële effecten hebben tegen bacteriën, schimmels en parasieten. Vooral de werking tegen Candida albicans is uitgebreid onderzocht, waarbij Pau d’Arco-extracten de groei van deze schimmel significant remmen. Ook zijn er aanwijzingen dat de bast antivirale activiteit kan hebben, met name tegen bepaalde griep- en herpesvirussen.

De mogelijke antikankerwerking van Pau d’Arco is onderwerp van veel aandacht. Lapachol en zijn derivaten hebben in laboratoriumonderzoek cytotoxische effecten laten zien op diverse kankercellijnen. In sommige diermodellen werd tumorgroei afgeremd. Toch zijn deze resultaten nog niet eenduidig vertaalbaar naar klinische toepassingen, omdat doseringen die in vitro effectief zijn vaak te hoog en toxisch blijken voor gebruik bij mensen. Dit benadrukt de noodzaak van zorgvuldig vervolgonderzoek voordat Pau d’Arco als kankerondersteunend middel kan worden ingezet.

Daarnaast zijn er aanwijzingen dat Pau d’Arco ontstekingsremmende effecten heeft door de modulatie van cytokinen en enzymen die betrokken zijn bij ontstekingsprocessen. Dit ondersteunt de traditionele inzet bij artritis, reumatische aandoeningen en andere chronische ontstekingsziekten. Sommige studies wijzen ook op een pijnstillend effect dat verder onderzoek verdient.

Een beperkt aantal klinische studies bij mensen wijst op verbeterde immunologische activiteit en vermindering van infectieklachten bij gebruik van lapacho-thee. In kleine cohorten werd een toename van witte bloedcellen en een snellere verbetering bij luchtweginfecties gezien. Grootschalige en goed gecontroleerde onderzoeken ontbreken echter nog, waardoor medische claims voorlopig met voorzichtigheid moeten worden benaderd.

Samengevat bevestigen onderzoeken dat Pau d’Arco interessante antimicrobiële, antivirale, ontstekingsremmende en mogelijk antitumorale eigenschappen bezit. De traditionele toepassingen worden grotendeels ondersteund door laboratoriumdata, maar verdere klinische studies zijn noodzakelijk om de therapeutische waarde bij mensen definitief vast te stellen.

  • Lapacho-thee: bast 15 minuten zachtjes koken, drinken als immuunversterkende kruidenthee.
  • Detoxmix: Pau d’Arco gecombineerd met paardenbloem en brandnetel.
  • Huidkompres: sterke aftreksel gebruiken bij eczeem of schimmelinfecties.
  • Geert Verhelst, Groot Handboek Geneeskrachtige Planten, 12e druk
  • Herbal Reality
  • Willem Jacobs:
    • Lyme Natuurlijk Genezen
    • De Spirituele Dimensie van de Ziekte van Lyme
  • Stephen Harrod Buhner:
    • Healing Lyme
    • Herbal Antibiotics
  • Klinische studies en traditionele fytotherapeutische monografieën
  • IVG-info.nl – Voedingssupplementen
  •  

Zoek je een kruid?

In ons kruidenoverzicht vind je alle planten die we hebben beschreven – van bekende klassiekers tot vergeten bladgroen. Handig gesorteerd en makkelijk te doorzoeken. Je leest er alles over hun geneeskracht, botanische eigenschappen en traditionele toepassingen, tot aan gebruik en dosering.

Bekijk alle kruiden
Bekijk alle supplementen

Disclaimer

Kruidenhelen is een informatief platform dat zich richt op het delen van kennis over de werking en toepassing van geneeskrachtige kruiden en natuurlijke middelen. Wij zijn geen artsenpraktijk en bieden geen persoonlijke diagnoses of behandelingen aan.

De informatie op deze website is bedoeld als inspiratie en ondersteuning bij het gebruik van kruiden, en vormt geen vervanging voor medisch advies of professionele zorg. Bij gezondheidsklachten raden we aan altijd contact op te nemen met een arts of gekwalificeerde therapeut.

Wij baseren ons op literatuur, traditionele kennis, praktijkervaring en gesprekken met deskundigen. Toch kunnen wij geen garanties geven over het effect van kruiden bij individueel gebruik. Het toepassen van informatie van deze website gebeurt op eigen verantwoordelijkheid.